Derviş terimi, dini ve manevi yolda ilerleyen, kendini ibadete ve ruhani gelişime adamış kişilere verilen bir isimdir. Dervişlik, çeşitli tarikatlar veya mistik gelenekler içinde yer alan bireyler için kullanılan bir terimdir. Dervişler, dünyevi arzuları ve maddi bağları terk ederek manevi hedeflere ulaşmaya çalışan, içsel bir arayış içinde olan kişiler olarak tanımlanabilir.
Dervişlik, genellikle zahitlik, takva, sükûnet ve iç huzur gibi erdemlere vurgu yapar. Sufizm gibi mistik yolculuklarda dervişler önemli bir rol oynar ve kendilerini ilahi aşka adamış ruhani kişiler olarak görülür. İslam dünyasında dervişlik, tasavvuf geleneği içinde önemli bir yer tutar. Tasavvuf, İslam'ın içsel ve mistik boyutunu vurgulayan bir yol ve öğretidir. Dervişlik ise bu tasavvuf geleneği içinde derin bir ruhani arayış ve manevi disiplin gerektiren bir yoldur. Bu sayfada derviş sözleri, dervişlerden sözler ve dervişlerin sözlerini bulacaksınız. İslam dünyasında birçok önemli derviş ve mistik lider bulunmaktadır. Bazıları şunlardır:
Bu isimler, İslam dünyasının farklı bölgelerinde etkili olmuş ve tasavvufi düşünceye katkı sağlamış dervişlerden sadece birkaçıdır. Her biri kendi zamanlarında önemli öğretiler ve etkiler bırakmıştır. Bu sayfada derviş sözleri bulacaksınız. Sayfa içeriği; anlamlı derviş sözleri, derviş aşk sözleri, derviş ile ilgili sözler, dervişlerden özlü sözler, manalı derviş sözleri
Yüksek sesle feryat etme; çünkü o dost senin yakınındadır. Böyle nâra atanın, bu yakınlıktan şüphesi var demektir. - Hz. Mevlana
Dervişe sordular; "İnsanın başına gelecek en güzel nasip nedir?" Derviş dedi ki; "Herkesin bir şeyler anlatmak istediği şu yalan dünyada, seni dinlemek isteyen birine rastlamaktır."
Rızkını dert etme. Çünkü o seni, senin onu aradığından daha çok aramaktadır. - Abdülkadir Geylani
Ve sukût, tefekküre duran derviş gibi narin; sızı ince, yara derin... - Hz. Mevlana
Ebu'l-Hasan Harakâni Hazretleri'ne; "En güzel derviş kimdir?" diye sormuşlar. "Kapının eşiğinde bekleyen, varlığı yokluğu belli olmayan, dikkat çekmeye çabalamayan." buyurmuş.
Tevekkül; acz içinde gark olduğunu görmendir. - Şakîk-ı Belhî
İnsanların ne kadar küçüldüğünü görmek istiyorsan, maddiyatlarına; ne kadar büyük olduğunu görmek istiyorsan, maneviyatlarına dokun. - S. Muhammed Sâki ElHüseyni
Bütün bu yolculuk; kendimden kendime imiş... - Muhyiddin İbn Arabi
Birisi namaz kılmak için temiz bir yer arıyordu. Onu gören Bayezid-i Bistamî Hz: "Kalbini temizle; istediğin yerde namaz kıl." dedi.
Konuşurken kendini beğenmişlik hali gelirse sus; Susarken kendini beğenmişlik hali gelirse konuş. - İbrahim b. Edhem
Öbür dünyada terazide en ağır amel; burada bedene en zor gelenidir. - İbrahim b. Edhem (k.s)
Cehennem acı çektiğimiz yer değildir; acı çektiğimizi kimsenin duymadığı yerdir. - Hallac-ı Mansur
İnsanın bütün algısı hissettiklerinden ibarettir. Hayatın içinde sıkışıp kaldıysan kapılarını dışarıya değil içeriye aç. - Hallac-ı Mansur
Nefsi, yapması gereken şeyle; Yani ibadetle meşgul et. Yoksa o seni yapılmaması gerekenlerle, haramla meşgul eder! - Hallac-ı Mansur
Kul, kanaat sahibi olduğunda hürdür; hırsa kapıldığında köle olur. Kalbinden tamâhı çıkar ki, ayaklarındaki zincir çözülsün. - Ahmed er-Rufâî
Sakınma perdesini yırtanı; ne sema örter, ne zemin. - Ahmed er-Rufâî
Cennet hariç, her nimet tükenir. Cehennem hariç, her sıkıntının nihayeti vardır. - Ahmed er-Rufâî
Bütün mahlukat karşı dağa çıksa, "Allah yoktur!" diye bağırsa; ben öteki dağa çıkarım, benim her zerrem, "Allah vardır!" diye bağırır. - Ahmed er Rufai
Şükrün esası, nimetin sahibini bilmek; bunu kalp ile itiraf etmek ve dille söylemektir. - Abdülkadir Geylani
Hararet nardadır, sacda değildir. Keramet baştadır, taçta değildir. Her ne ararsan kendinde ara. Kudüs'de Mekke'de Hac'da değildir. - Hacı Bektaş-ı Veli
Dikenden kaçayım derken, gülü terk etme! Ehl-i dosttan kaçan, nefs kurduna yem olur! - Hacı Bektâş-ı Velî
Ayağın taşa takılsa; kalbini yokla.. - Hacı Bektaş-ı Veli
Dostluk ve muhabbet kaynamakta ocağımızda bizim; aslanla ceylan dosttur kucağımızda bizim. - Hacı Bektaş-ı Veli
Gerçekleşmeyen her şeyin arkasında, Allah'ın murad ettiği bir hayr vardır. - Şeyh Edebali
Ey oğul; insan, kulağından zehirlenir. Her duyduğuna inanma! - Şeyh Edebali
Ne zaman birisinin zahirinde bir ayıp ve noksanını görürsen, kendi kendine; "Belki Allah ile muâmelesi tamdır; ayıbı bana göredir." de... - Niyazi Mısri
Sen hep lütfediyorsun; ama biz hep kahır zannediyoruz. - Niyazî Mısrî
İnsan, üç beş damla kan ve bin bir endişe... - Sadi-i Şirazî
Ne yaparsan yap, işlerinde halis niyetli ol. Dua ederken samimi olarak yalvar. Dilinin istediğini kalbin de istesin. - Abdulhâlık-ı Gücduvânî
Evladım, sana ilim ve edep öğrenmeyi tavsiye ederim. Her zaman yüce Allah'ın huzurunda olduğunu unutma. Önceki büyük zatların yolunu terketme. - Abdülhâlik-ı Gucdüvânî
Bütün yollar zahmetlidir ama sevgi-muhabbet yolu doğrudan merkeze gider. Önünde dağ varmış, vadi varmış hiç önemi yoktur. Sevgi ateştir her şeyi yakar kül eder. - Muhyiddin-i İbn Arabî
İnsanın kalbi, insanın yüküdür. Ne mutlu yükünü itinayla taşıyanlara. - Muhyiddin İbn-i Arabî
Nefsine uyan perişan olmuştur. Artık, yatıp kalkarken onun yoldaşı şeytandır. - Ahmed Yesevî
Aşk denizine dalan âşık, cevher alır. Heveskârlar, "âşıkım" deyip, yolda kalır. - Hoca Ahmed Yesevî
Ay ve Güneş herkesin lambasıdır. Hava herkesin havasıdır. Su herkesin suyudur. Ekmek neden herkesin ekmeği değildir? - Şeyh Bedreddin
Cahiliye döneminde insanlar, görünen putlara tapıyorlardı. Bu çağda ise görünmeyen putlara tapıyorlar. - Şeyh Bedreddin
Arada bir GÖNÜL ağacını SALLA!" dedi. "SALLA" ki, çürük meyveler dökülsün! - Celâl er Rühâvî
Sevginizi israf edeni, vefanızı harcayanı, dostluğunuzu satanı; gönül kapınızdan içeri almayın! - Celal Er-Ruhavi
"Ölüm de var!" dedi meczup; ama üstüne alınan yok! - Celâl er Rühâvî
Derviş'e "Vefa nedir?" diye sordular. Derviş: "Verilen bir selâma ömür boyu 'aleyke' demektir! Sevildiğin bir an hatırına, bir ömür sevmektir!" dedi. - Derviş Celâl Er-Rühâvî
Aklı olan korkmak gerek, Nefs elinden, hırs elinden. Nefstir seni yolda koyan, Yolda kalır nefse uyan. - Yunus Emre
Gülene neden gülüyorsun diye sorulmaz; ama ağlayana neden ağladığı sorulur. Sende dualarında ağla ki; Rabbin, sebebini sorsun. - Hz. Mevlana
Gönül, sevgiyle aydınlanır, hikmetle coşar. - Ahmet Yesevi
Gönül, sevgiyle erir, hoşgörüyle dolaşır. - Muhammed İkbal
Hakikat aramakla bulunmaz; ancak bulanlar hep arayanlardır. - Bâyezid-i Bistâmî Hz.
Gel gönül, ne olursan ol yine gel. İster kâfir, ister mecusi, ister puta tapan ol yine gel. - Yunus Emre
Gönül, sevgiyle aydınlanır, hikmetle coşar. - Şeyh Galip
Kendini arayanlar aradığına kavuşamaz. - Şems-i Tebrizi
Gönül, sevgiye dair hikayeler yazar. - Ahmed Yesevi
Dünyanın en güzel hazine sandığı, gönül çekmecesidir. - Şeyh Şamil
Kalp mi insana sev diyen yoksa yalnızlık mı körükleyen? Sahi nedir sevmek; bir muma ateş olmak mı, yoksa yanan ateşe dokunmak mı? - Şems-i Tebrizi
Gönlün aynası, yüzün aynasıdır. - Şeyh Galip
Eğer çok konuşmak faydalı olsaydı Allah iki ağız, bir kulak verirdi. Onun için, çok dinleyip az konuşmak gerek. - Şems-i Tebrizi
Sevmek bu kadar güzelse, kim bilir sevmeyi yaratan ne kadar güzeldir. - Şems-i Tebrizi
Gönül, sevgiyle ebedileşir. - Şeyh Edebali
Sükûnet, zenginliklerin en değerlisidir. - Muhyiddin İbn Arabi
Gönül, düşüncelerin dergahıdır. - Ahmet Yesevi
Sevgi, gönülde açan bir çiçektir. - Muhammed Lütfi Efendi
Ey gönül sana aşk nedir diye mi soruyorlar? De ki: kim ki sorar anlamaz, kim ki anlar zaten bu soruyu sormaz. - Hz. Mevlana
İyi ile kötüyü bilen insan, doğru yolu bulur. - Hacı Bektaş Veli
Gönül, sevgiyle açılır, sevgiyle kapanır. - Hacı Bayram-ı Veli
Kendini arayanlar aradığına kavuşamaz. Kendini unutanlar, aradığına kavuşur. - Şems-i Tebrizi
İşitin ey yarenler! Aşk bir güneşe benzer. Aşkı olmayan gönül, misal-i taşa benzer. - Yunus Emre
Yaradan'ı bulmak, kendini bulmaktır. - Muhyiddin İbn Arabi
Sevgilinin aşkı, seni aşktan geçirir. Aşk yolunda ölmeden önce öl. - Şems-i Tebrizi
Ne diye böbürlenip büyükleniyorsun. Doğumun bir damla su, ölümün bir avuç toprak değil mi? - Şems-i Tebrizi
Sevgi, gönülde bir güneş gibi parlar, aydınlık saçar. - Şeyh Şaban-ı Veli
Ey gözyaşı! Mademki gözümün kapısından çıktın gidiyorsun bari sevgilinin kapısına gitde başını onun eşiğine koy. - Hz. Mevlana
Yolcu, yolculuğu tamamladığında kendisini bulur. - Necip Fazıl Kısakürek
Sevelim sevilelim, dünya kimseye kalmaz. - Yunus Emre
Bir kişi Allah'tan başka kimseye ihtiyacı olmadığına inanırsa; Allah da onu başkasına muhtaç etmez. - Şems-i Tebrizi
Sabır saadeti ebedi kalır, sabır kimde ise o nasip alır. - Yunus Emre
Gönül dünyasını süsleyen sevgidir. - Ahmed Hulusi
Sevgi, gönülde karanlığı aydınlatır, umudu yeşertir. - Şeyh Abdulkadir Geylani
İyi sözün aslını bilen, derdi bu söz nerden gelir, söz aslını anlamayan, sanır bu söz benden gelir. - Yunus Emre
Aşk ateşinde yanmalı, kül olmalı, kül olunca aşk olmalı. - Yunus Emre
Gönül, sevginin vuslat meydanıdır. - Şeyh Edebali
Sevgi okyanusu, dışarıdan avlananlara yetmez. - Hz. Mevlana
İnsanın kanadı, gayretidir. - Hz. Mevlana
Kanaat etmekten hiç kimse ölmemiştir. Hırs besleyerek hiç kimse padişah olmamıştır. - Hz. Mevlana
Gönül bir bahçe gibidir, ona ne ekerseniz onu biçersiniz. - Şeyh Said-i Nursi
Kendini bilen, Rabbini bilir. - Ahmed Yesevi
Gönül, sevgiyle şifa bulur, hoşgörüyle iyileşir. - Şeyh Galip
İlim ve irfan, insanı cehalet zincirinden kurtarır. - İmam Gazali
Derdi dünya olanın, dünya kadar derdi olur. - Yunus Emre
Ya tam açacaksın yüreğini, ya da hiç yeltenmeyeceksin. Grisi yoktur aşkın. Ya siyahı, ya beyazı seçeceksin. - Şems-i Tebrizi
Sevgi, kalbin gıdasıdır. - Şeyh Bedreddin
İman nedir? diye akıldan sordum; akıl kalbimin kulağına söyleyerek iman: "edeptir" dedi. - Hz. Mevlana
Gönül aynası kirlendi mi, yüzdeki güzellik solmuş demektir. - Niyazi Mısri
Birine öyle bir söz söyle ki, ya yaşat yada öldür; ama asla yaralı bırakma. - Şems-i Tebrizi
İlmi olmayan bir beden suyu olmayan bir şehre benzer. - Şems-i Tebrizi
Sabır, gamdan kurtulmak için anahtardır. Ey gönül! Sabırlı ol! Aşk sabretmektir! - Hz. Mevlana
Aşk tuhaf bir bakıştır, ateşsiz bir yakıştır. Yaşamayan bilemez, kalpten kalbe akıştır. - Yunus Emre
Bir an bekle, arkana dön ve unuttuklarını anımsa. Kaybettiysen ara, kırdıysan af dile, kırıldıysan affet; çünkü hayat çok kısa. - Şems-i Tebrizi
Gönül, ilahi aşkla şifa bulur. - Şeyh İsmail Hakkı Bursevi
Zehirle pişmiş aşı, kim yemeye gelir. - Yunus Emre
Hiç hata yapmayan insan, hiç bir şey yapmayan insandır ve hayatta en büyük hata, kendini hatasız sanmaktır. - Yunus Emre
En büyük zenginlik, iç huzur ve mutluluktur. - İmam Gazali
Gönül, sevgiyle süslenir, merhametle beslenir. - Şeyh Sadi Şirazi
Edep ehli ilimden hali olmaz, edepsiz ilim okuyan alim olmaz. - Yunus Emre
Gönül bir demirci atölyesidir, sevgi de çekiç vuruşlarıdır. - İbrahim Hakkı Erzurumi
Sevgiyle dolan kalp, dünyayı kuşatır. - Şeyh Bedreddin
Cümleler doğrudur sen doğru isen, doğruluk bulunmaz sen eğri isen. - Yunus Emre
Kalbi kırılanın yolu Allah'a açılır. - Niyazi Mısri
İnsan, iç dünyasındaki yolculuğu tamamladığında gerçek huzuru bulur. - Rabia al-Adawiyya
Yetmiş iki millete bir göz ile bakmayan halka müderris olsa hakikate asidir. - Yunus Emre
Gönül, sevgiyle büyür, hoşgörüyle genişler. - Şeyh Hüseyin Rüşti
Gönül, sevgiyle dolar, sevgiyle coşar. - Muhyiddin İbn Arabi
Sevgi, gönülde bir okyanustur, sonsuzluğu barındırır. - Muhammed Lütfi Efendi
Kalp, sevgiyle dolar, sevgiyle taşar. - Yunus Emre
Maharet güzeli görebilmektir, sevmenin sırrına erebilmektir. Cihan, alem herkes bilsin ki şunu; en büyük ibadet sevebilmektir. - Yunus Emre
Sevgi, gönül bahçesinde açan en güzel çiçektir. - Ahmed Yesevi
Çok mal haramsız, çok söz yalansız olmaz. - Yunus Emre